Vigilante; devlet tarafından görevi olmadan, yani kanunlara uymadan adaleti sağlamaya çalışan karakterleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Birçok film ve dizi senaryosunda bu türden bir karaktere rastlamak mümkün. En yaygın kullanım şekli süper kahraman filmlerinde, kimliğini gizleyerek suçluların peşinden koşan karakter profilleridir.
Film ve dizilerde iki farklı şekilde kullanılıyor. İlk kullanım şekli, kendine yapılan bir adaletsizliğin arkasına sığınarak suçluların peşinden koşma şekli. İkinci kullanım şekliyse, bir menfaat gütmeden suçluların peşinden koşma şeklidir. İkinci yöntem genelde, çizgi roman ve süper kahraman filmlerinde temel karakter profilini oluşturuyor. Buna birkaç film örneği vermek gerekirse:
- Kickass 2010: Mark Millar’ın aynı adlı çizgi romanından uyarlanan filmde, çizgi romanlara ve süper kahramanlara ilgi duyan Dave süper kahraman olmaya karar verir. Yeşil kostümü ile kötülerin peşine düşen Kick-Ass’in karşısına birbirinden ilginç karakterler çıkar.
- Man of Steel 2013: Clark, nasıl kullanacağını hiç bilmediği, birtakım sıra dışı güçlere sahip bir çocuktur. Bir gün okul servisi bir kaza geçirip, içinde çocuklarla birlikte nehre uçar. Servisin içindekilerin ölmesine göz yumamayan Clark, güçlerini kullanarak herkesi kurtarır. Fakat bu olay onun diğerlerinden oldukça “farklı” bir çocuk olduğunu da bariz biçimde ortaya çıkartacaktır. Kendisini keşfestmek için çıktığı yolculuk, dünya insanlarına umut sembolü olması için de atacağı ilk adımdır.
- Hancock 2008: Kurşun geçirmeyen, uçan, zıplayan, yaşlanmayan, ölümsüz ama bir o kadar da yalnız John Hancock (Will Smith), Superman gibi şehri suçlulardan korurken, gücünü biraz dengesiz kullanıyor. Film Hancock’un daha iyi bir süper kahraman olabilmesi üzerine kurulmuş.
Birinci kullanım şekliyse, kriminal-suç filmlerinde daha sık görülüyor. Bu tip filmlerde, genel olarak polis ve kolluk kuvvetlerine hikayede pek yer verilmez veya varlıkları göz ardı edilir. Neredeyse, tüm aksiyon macera filmlerinde, kötü adamların peşinden koşan baş karakter bu profile sahiptir. Bu tür karakterler genelde iyi ve kötü arasında gri bir alanda kalır.
Birinci kullanım şeklinde, genelde kötü tarafta; mafya ve suç örgütleri görülür. İyi taraftaysa, kendi adaletini sağlamaya çalışan kişi yer alır.
Menfaati için adalet sağlayan karakterlere birkaç film örneği vermek gerekirse:
- Önemsiz Biri (Nobody) 2021: Hutch Mansell, karısı Becca ve oğlu Blake ile banliyöde yaşayan bir admadır. Ailenin sıradan yaşamı bir gece iki hırsızın evlerine girmesiyle alt üst olur. Hutch daha büyük bir şiddetin yaşanmasını önlemek için hırsızlara karşı tepkisiz kalır. Ancak onun ailesini savunmaması oğlu ve karısının kendisinden uzaklaşmasına neden olur. Yaşanan bu olay, Hutch’ın yıllardır içinde bastırdığı bazı duyguların harekete geçmesine neden olur. Yumruk, silah sesleri olan bir dünyaya dahil olan Hutch, bir daha önemsiz biri gibi hafife alınmayacağından emin olmaya çalışır.
- Ölüm Emri – (Death Sentence) 2007: Tüm bir yaşamı alabildiğine sakin ve duyarlı bir karakter yapısı içinde sürdürmüş olsa bile insan, canından can koptuğunda gerçek bir saldırgana dahi dönüşebilir. Nick Hume, oğlunun bir silahlı soygunda öldürülmesini kendi gözleri ile gördükten sonra müthiş bir dönüşüme uğrayacaktır. Adaletin verdiği cezayı yetersiz bulunca iyice intikam almak hırsı bürür gözünü. Şiddet hayatının merkezine yerleşir ve sokaklarda oğlunun cinayeti ile ilişkisi olma ihtimali taşıyan herkesi öldürmeye kararlıdır. Film aksiyon, dram ve gerilim etkisine sahip bir yapım
- John Wick 2014 emekliye ayrılmış bir tetikçidir. Emekliliğinin tadını çıkarırken karısının yakalandığı amansız hastalıkla hayatı altüst olur. Karısından kendisine kalan en değerli varlığı ve can yoldaşı köpeğidir. Ancak evine dalan üç gangster onu da öldürür. Gansterlerden biri, mafya babası Viggo Tasarov’un oğlu Josef Tasarov’dur ve John’un daha önce birlikte çalıştığı bir adamdır. Artık kaybedecek hiçbir şeyi de kalmayan John Wick’in tek istediği intikamdır ve New York sokaklarında düşmanlarıyla nefes kesen bir kovalamacanın içine girer.
