Film müziği, diyaloglu filmlerin çekimine başlanmasından çok uzun zaman önce kullanılıyordu. Sinemanın ilk günlerinde teknoloji, görüntülere eşlik edecek bir ses kaydına izin vermiyordu. Ancak yine de, film oynatılırken canlı enstrümanlarla müzik çalınarak görüntüye eşlik eden müzikler oluşturulabiliyordu.
Mühendisler film makaralarına bir ses parçası eklemeyi başardıklarında, seyirciler diyaloğu ilk kez duyabildiler. Teknoloji ses kayıtlarının filme eklenmesine izin verse de görüntü eşliğinde müzik çalmaktan da vazgeçilmedi. Başlangıçta yavaş yavaş tiyatronun yerini sinemanın almaya başlamasıyla filmlerde kullanılan müzikler, müzisyenlerin dikkatini çekti ve bu konuda ustalaşan müzisyenler ilk film bestecileri oldular.
Film Bestecisi Nedir?
Bir film bestecisi, bir filme eşlik eden ve film müziği olarak adlandırılan müzikalleri besteler ve çalarlar. Bu müzik üç kategoriye ayrılır:
- Diegetik müzik (Diegetic music): Filmde sahnedeki karakterlerin duyabileceği müziklerdir. Örneğin, bir film karakterinin bandolarla bir geçit törenine katıldığını hayal edin. Bu müzikler diegetik olarak adlandırılır.
- Diegetik olmayan müzik (Non-diegetic music): Genellikle film müziğinin en yaygın biçimidir. Bunlar, film karakterlerinin duyamayacağı müziklerdir. Örneğin, korku filminde çalan gerilim müziğini filmin içindeki karakterler duymaz. Seyirciye yönelik bestelenmiş müziklerdir.
- Şarkılar: Film görüntüsü eşliğinde bestelenmemiş, filmden bağımsız şekilde bestelenmiş şarkılar filme sonradan uyum sağlayacak şekilde yerleştirilir. Bunlar ünlü müzik grupları veya sanatçıların şarkıları olabilir.
Film Bestecisi Ne Yapar?
Bir film bestecisi bir filmdeki orijinal müziğin her yönünden sorumludur. Sorumlulukları şunları içerir:
- Bir filmin orijinal müziğinin tüm yönleri için bir bütçe sağlamak. (Orkestra vb oluşturmak)
- Müzisyen ve personel alımı.
- Müziğin olması gereken tüm yerleri belirlemek için filmin yönetmeni ile görüşme.
- Yönetmenin değerlendirmesi için ve çeşitli temaların seçilmesi için demolar hazırlamak ve kaydetmek.
- Bir sahnedeki çeşitli aksiyon sekanslarıyla senkronize etmek için genellikle çeşitli tempolar ve zaman işaretleri kullanarak filmin müziğini oluşturmak. (Aksiyon filmleri ve çizgi filmler gibi bazı türler, diğerlerinden daha fazla ses/görüntü senkronizasyonu gerektirir.)
- Müziğin kaydını canlı sanatçılarla veya bir MIDI klavyesi tarafından kontrol edilen yazılım enstrümanlarını kullanarak oluşturabilme. Düşük bütçeli filmlerin canlı müzisyenleri işe almak için bütçesi olmayabilir, bu durumda besteci yazılım enstrümanlarını kullanarak tüm müzikleri bestelemekten kişisel olarak sorumlu olabilir.
- Prodüksiyon ekibinin diğer üyelerinden gelen notları incelemek ve yanıtlamak. Çoğu film bestecisi, notlarının yalnızca filmin yönetmeninden gelmesinde ısrar eder, ancak bazı durumlarda diğer ekip üyeleri (özellikle yapımcılar) besteciye, beslediği müzik hakkında doğrudan değişiklikte bulunma ayrıcalığına sahip olabilir.
- Bazı durumlarda, bir film bestecisi filmin fragmanına eşlik etmek için ayrı bir beste de yazabilir ve fragman sırasında asıl filmdeki müziklerin hiçbirinin kullanılmaması olasıdır. Yalnızca film fragmanları yapan yapım şirketleri vardır ve kendi şirket içi bestecilerini veya lisanslı müzik kitaplıklarını sağlayabilirler.
Bir Film Bestecisi Kimlerle Çalışır?
Bir film bestecisi, filmin yönetmeniyle temas halinde çalışır. Yönetmen, yapımdaki son nihai sonuçtan sorumludur, ancak bu hiyerarşi bazen yapımcı tarafından bozulabilir.
- Yönetmen/besteci ilişkisi: Genellikle, ikisinin oturup filmde müzik olacak tüm kısımları belirlemeleriyle başlar. Yönetmen ayrıca, filmin tamamen atmosferini yansıtan önceden kaydedilmiş müzikleri de besteciye dinleterek benzer müzikler bestelemesini isteyebilir. Yönetmenin seçtiği bu geçici müzikler sadece bir fikir olmayı amaçlar. Ancak bazı yönetmenlerin geçici müziğe duygusal olarak bağlandıkları ve bestecinin neredeyse birebir kopyasını üretmesini istedikleri de bilinmektedir. Besteci, yazma ve kayıt sürecinde yönetmenle düzenli olarak görüşür ve ona geribildirim için örnekler verir.
- Müzik editörü/besteci ilişkisi. Bir film bestecisi ayrıca, filmin müziğinin üretiminin kolaylaştırmasına yardımcı olan bir müzik editörüyle yakın çalışır. Müzik editörü, tipik olarak, yönetmenin gözetimi altında geçici film score’u bir araya getiren kişidir. Film Score hakkında bilgi için burayı okuyunuz. Bestecinin bireysel ipuçlarını düzenli tutmasına yardımcı olur ve ikisi kayıt oturumları sırasında ve yönetmenle yapılan oturumlarda yakın çalışır. Filmin bütçesine bağlı olarak, bir besteci, beste üretmesine yardımcı olmak için bir veya daha fazla asistan da kullanabilir.
Film Bestecisi Olmak İçin Neye İhtiyacınız Var?
İlk günlerde, çoğu film bestecisinin hızlı bir şekilde müzik okuyup yazabilmesi ve küçük bir orkestra yönetmesi gerekiyordu. Günümüzün dijital teknolojisi bunun çoğunu değiştirdi ve bazı besteciler sadece bilgisayar yazılımını kullanarak harika besteler yaratıyor. Bugünün bestecilerinden bazıları müziğin teorik bilgisini bilmiyor ve nota okumakta zorlanıyor. Bazı yeni yetme bestecilerde notaları verilen parçayı zar zor çalabiliyor.
Ancak film müziğinin ustaları kendi başlarına başarılı müzisyenlerdir. Orijinal Star Wars filmlerinin müziklerini besteleyen, yaşayan en büyük film bestecilerinden biri olan Oscar ödüllü John Williams, film müziklerini kalem ve kağıt kullanarak piyanoda besteledi. Yeni yetme besteciler teorik bilgi ve nota okumakta acemi olsa da yazılım kullanmakta oldukça ustadırlar. En bilinen beste programı Digital Performer’dır. Bunun dışında da kullanılan bazı programlar mevcuttur.
- Logic
- Pro Tools
- Cubase
