B-Movie, eski sinema döneminden günümüze kadar gelen ve anlamı sürekli değişen bir çeşit, kalitesiz(*) filmleri tanımlamak için kullanılan ibaredir. Eskiden, sinemaya aç seyirciyi doyurmak için sürekli olarak filmler çekilip senaryo denemeleri yapılıyordu, ancak talep; üretimi aştığından, artık birbirinin kopyası senaryolar oluşturularak seri şekilde film üretimi yöntemine başvuruldu. Böylelikle kalitesi oldukça düşük filmler akın akın çıkarılarak vizyona sokuluyordu. Öyle ki, bu filmler o kadar kalitesizdi ki, amacı bir şey izlemek olan seyirci kitlesine iki farklı film birden veriliyordu. Bir film bitince, ikinci film başlıyordu. İşte B-Movie, bu ikinci filmi tanımlamak için kullanılıyor.
Üst paragrafta da bahsettiğimiz gibi; film talebi, üretilen filmlerden fazla olunca durumlar biraz farklılaştı. Zamanla, kaliteli filmler çıkmadığından ikinci olarak verilen bu filmler, çerez niteliğinde kalitesiz filmlerle değiştirildi. Böylelikle kaliteli bir film izleyen seyirci, çerez niyetine B-movie olan kalitesiz ikinci filmi de izleyebiliyordu. Bu kalitesiz filmler Avrupa’da bir dönem, Spagetti Western olarak geçti. Spagetti Western hakkındaki önceki yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
Zaman ilerledikçe, kaliteli filmlerin yerini, sadece kalitesiz filmler aldı. Çünkü bu filmlerin, üretim maliyetleri düşük ve izleyeni çoktu. Bu filmleri kalitesiz yapan şeyler; özensiz hazırlanmış senaryo, düşük bütçe, yeteneksiz oyuncular gibi; bir an önce izlenebilir ve para kazandıran bir film çıkarmak amacıyla yapılmış filmler olmaydı. Bu filmler de diğer kaliteli filmlerle eşit haklara sahip oluyordu. Kaliteli filmler ve B-Movie’ler, aynı sinema salonunda vizyona girdiğinden, amaç sadece izleyicinin dikkatini çekmek ve filmin izlenmesini sağlamaktı. Hal böyle olunca, beğeni sağlayacak hikayeler seçiliyor, garantici bir senaryo yazılıyor ve kazanılan parayla yeni denemeler yapılarak benzersiz filmler üretilmek isteniyordu. Bu nedenle kalitesiz filmlerin, sinemanın gelişimine katkıları çok büyüktür.
B-Movie filmleri; kısıtlı bütçelerle, ikinci sınıf oyuncu ve ekiplerle çekilirdi. Bunun başlıca sebebi; bu yapımların büyük şirketler, stüdyolar tarafından değil, bağımsız şirket veya yapımcılar tarafından üstlenilmesiydi. B-Filmler sinemanın estetik gelişimine büyük katkılar sağladı. Yapım sürecinde teknik ve maddi imkanlar ana akım sinemaya göre oldukça azdı. Sinema tekniğinin maliyetleri açısından en küçük hataların bile çok pahalıya mal olabileceği dönemlerde B-filmler, daha cüretkar davranabiliyordu. Kaybedecek pek fazla şeyleri olmadığı için ana akım sinemada alınamayacak riskleri rahatça alabiliyorlardı. Maliyetler ana akıma göre çok daha az olduğundan deneme yanılma yöntemiyle film yapabilmek mümkün hale geliyordu ve filmlerde genellikle orijinallik kaygısı yoktu. B-Movie’lerin genel amacı, beğenilmesi garanti hikayelerle beğeni kazanarak para toplamaktı. Tüm bunların yanında, sinema endüstrisinin ekonomik olarak da ayakta kalabilmesine büyük katkılar sağladılar.
B-filmler, Ana akım sinemaya göre oldukça ucuza mal ediliyor; fakat o dönemde kalitesizlikleri fazla göze batmıyordu. Zaten, büyülü bir ortam olan sinema salonlarında izlenen her şey insanlara güzel geliyordu. B-Movie’ler bir dönem sinema endüstrisinin; dörtte üçlük bölümünü kapsar hale geldi. Küçük stüdyoların yanında büyük şirketler de kendi B-Movie akımını yaratmak için küçük ekipler kurdular. Bu ekipte; işe yeni başlayan çaylaklar ve emekli olmuş işçiler de çalışıyordu. Şirketler önceki işlerinden kalan kullanılmış arşiv görüntülerini tekrar kullanmaktan çekinmiyordu. Tüm bunlara karşın çekilen filmlerine göre gelen geri dönüşler ana akım sinemayı aratmıyordu. Pek çok yıldızın ve önde gelen yönetmenlerin ortaya çıkması için bir fırsat olan geleneksel tarzdaki filmler, B-Movie’ler sayesinde sinema dünyasına kazandırıldı.
B-Movie Filmlerin Teknik Açıdan Değerlendirilmesi Nasıldır?
Günümüzde de hala düşük maliyetle filmler, gösterişli kapak ve yanıltıcı fragmanlarla izleyici çekmeye çalışıyor. Öyle ki, bu durumu bilen film şirketleri var. Piyasaya çıkacak olan film isimlerini telif hakkı gerekçesiyle ufak değişikliklere uğratıyor ve izleyici çekmeye çalışıyor. Buna bir örnek olarak, Transmorphers (2007) filmi iyi bir örnek olur. Transmorphers, düşük bütçeyle çekilmiş ve kalitesiz olan bir B-Movie’dir. Transformers (2007) tarihli filmin adından faydalanarak izleyici çekmek amaçlanmıştır.
İşte bu noktada, bağımsız veya düşük bütçeli filmleri B-Movie’lerle bir tutmamak gerekiyor. Gerçekten kaliteli bağımsız ve düşük bütçeli filmler var. Ancak bu filmler, izleyiciden sadece para kazanmak uğruna yapımlar üretmiyorlar. B-Movie’lerin temel amacı düşük bütçeyle para kazanmak maksadıyla filmler çekmek. Tıpkı ticaretin diğer dallarında olduğu gibi, kalitesiz malzemeyle ürün üretip satmak. Tek farkı kalitesiz ürünleri bir sinema filmi olması.
