Senaryolar; sinema, dizi, video oyunları, müzik klipleri ve aklınıza gelebilecek her türlü medya unsurlarının görsel hale getirilmesinde kullanılan yazılı metinlerdir. Senaryo metinlerinde, ekranda görünecek olan nihai bir ürün için referans alınacak bazı temel bilgilere yer verilir. Aynı zamanda teknik bir doküman olduğu için düz roman metinleri şeklinde yazılamazlar. Bir senaryo metninde; oyuncular, yönetmen ve set çalışanlarını ilgilendiren bölümlere de yer verilir. Böylelikle prodüksiyon ekibindeki her çalışan senaryonun tamamını okumak yerine kendilerini ilgilendiren kısımlarını okuyarak yapım sürecini hızlandırabilirler.
Uluslararası standartlarda senaryo yazım formatı için, Microsoft Office uygulamalarından şablon oluşturulsa da, her sayfa için şablonu düzenlemek yazma hızını oldukça yavaşlatmaktadır. Ayrıca senaryo yazım aşamasında odaklanmak da çok önemlidir. Bu sebeple sırf bu amaç için ücretli ve ücretsiz yazılımlar geliştirilmiştir. Senaryo şablonlarında Fransız ve Amerikan formatının her ikisini de destekleyen ve başlangıç seviyesi için tavsiye ettiğimiz senaryo yazım programı, KIT Scenarist isimli programdır. Üstelik Türkçe dil desteği de var. Eğer senaryonuzdan otomatik olarak shot list oluşturmaya ihtiyaç duymuyorsanız KIT Scenarist programının ücretsiz versiyonunu deneyebilirsiniz. Bu yazılımı https://kitscenarist.ru/en/download.html adresinden ücretsiz olarak indirebilirsiniz.
Yine de belirtmekte fayda var. Hiçbir senaryo yazım programı size kusursuz hikayeler oluşturmanızı sağlamaz. Geliştirilmelerinin asıl sebebi uluslararası standartlara uygun formatta metinlerinizi oluşturmanızı sağlamaktır. Buna ek olarak, ücretli versiyonlarda sahneler ve diyaloglar arasına etiket koyarak hikayenin gidişatı arasında bağlantı kurmanızı sağlayan ek araçların da mevcut olduğu versiyonları mevcut. Bu araçlar hikayenizde kilit noktaları işaretleyerek senaryo bütünlüğündeki mantık hatalarının önüne geçilmesini sağlıyor.
Başarılı Senaryo Formatı Nedir?
Senaryolar, dramatik bir yapı içine yerleştirilmiş diyalog ve betimleme içeren öykülerdir. Bunlar; film, dizi, çizgi film veya video oyunu için hazırlanmış olabilir. Senaryo, filmin kağıt üstündeki versiyonu olarak adlandırılır. Kompozisyona dayalıdır, çünkü yazılıdır. Görsel öğeler içermez.
Tüm Senaryo Formatlarında sahneye mekan ve zaman dilimi belirtilerek başlanır. Bu bölüme SLUG LINE denilir. Slug Line, senaryo metinlerinde kullanılan ve her sahne başlangıcında belirtilen ilk satıra verilen isimdir ve sahne başlıkları olarak da bilinmektedir. Her sahneye özgü üç önemli bilgiyi teknik ekibe ve yönetmene belirtmek amacıyla kullanılmaktadır. Mizansen bölümünde yer almamasının sebebi, film çekilirken sadece teknik ekibin sahne yapısını öğrenmesini sağlamaktır. Bu nedenle kolay şekilde okunabilir bir formatta kullanılıyor. Slug Line’da; sahne numarası, iç – dış ve gece – gündüz olarak üç bölüm belirtilir. Sahne başlıkları, üstünde ve altında tek bir boş satır olacak şekilde büyük harfli bir metin satırı olarak yazılır.
Uluslararası senaryo metinlerinde sahnenin iç mekanda mı yoksa dış mekanda mı geçtiğini belirtmek için aşağıdaki kısaltmalar kullanılır. Uluslararası senaryo metinlerinde gece veya gündüz yerine şafak veya alacakaranlık da yazılabilmektedir.
- INT. – İç mekan
- EXT. – Dış Mekan
- INT./EXT. – Araç içi vb. sahneler
Günün saatini belirtmek söz konusu olduğunda, dört farklı seçenekten biri belirtilir:
- ŞAFAK
- GÜN
- ALACAKARANLIK
- GECE
- DAWN
- DAY
- DUSK
- NIGHT
Fransız Formatta Slug Line:
SAHNE NUMARASI_MEKAN ADI_MEKAN/İÇ/DIŞ_ZAMAN şeklinde belirtilir. Örneğin bir basketbol sahasında saat 16:00’da top oynayan birinin sahnesini yazıyor olsaydık,
SAHNE 13_BASKETBOL SAHASI-DIŞ-GÜNDÜZ şeklinde sahne belirtilmeli ve sonrasında aksiyonları belirtmeliydik. Bu aksiyonlar mizansen olarak tanımlanmaktadır.
Amerikan Formatta Slug Line:
SAHNE NUMARASI-İÇ/DIŞ-MEKAN ADI-GECE/GÜNDÜZ şeklinde belirtilir. Örneğin bir basketbol sahasında saat 16:00’da top oynayan birinin sahnesini yazıyor olsaydık,
13_DIŞ-BASKETBOL SAHASI-GÜNDÜZ şeklinde sahne belirtilmeli ve sonrasında mizansen ve diyalogları belirtmeliydik.
Mizansen kısımlarının yazma biçimleri farklıdır. El yazıyla yazılmış bir senaryoyu ve şablon içermeyen roman gibi düz yazılmış metni kimseyi okumaya zorlayamazsınız. Bu nedenle senaryo yazmak için en bilinen 2 formattan birini kullanmak gerekir. “Amerikan formatı” ve “Fransız formatı”. Bu iki format, içerik olarak değil şablon olarak birbirinden ayrılmaktadır. Ayrıca bunlarla benzerlik gösteren Rus, İran ve Çin formatları da vardır ancak popüler olarak kullanılmazlar. Amerikan ve Fransız formatlar genel özellikleri bakımından benzerdir;
Amerikan formatı: Diyaloglar 7,5 cm genişliğinde olmalıdır. Diyaloglar sayfanın ortasına yerleştirilmelidir. Açıklama bölümleri 15 cm genişliğinde olmalı ve tüm sıraya yayılmalıdır. Bazı talimatlar ve karakter adları büyük harfle yazılmıştır. Metin parçalarından bir satır sonra boşluk bırakılmalıdır.
Fransızca formatı: Bu formatta sayfa ikiye ayrılır. Diyaloglar sayfanın bir tarafına yazılmalıdır. Öte yandan, diyalog dışında yazılması gerekenleri de yazmanız gerekiyor. Mizansenlerde diyalogların tam zıt bölümüne yazılır.
Bu kavramı öğrendikten sonra yazım programları hakkında bilgi edinelim.
Diğer Senaryo Programları nelerdir?
Senaryo yazarlarının biçimlendirme talimatlarını izlemesine ve dilbilgisi hatalarını görüp düzeltmesine izin veren bazı gelişmiş programlar da var. Ayrıca yazım sırasında belgeleri otomatik yedekleyerek elektrik kesintisi gibi problemlerin önüne geçmekteler. Yazma programları, hatalar nedeniyle belgeleri manuel olarak yazma ve düzenleme ihtiyacını ortadan kaldırır.
Program tuşlarının basit bir kombinasyonuyla senaryo yazarları eylemleri, bilgi yollarını, sahne başlıklarını, diyalogları, parantezleri, geçişleri, karakter adlarını ve daha fazlasını kullanabilir. Bugün yüzlerce senaryo programı mevcut. Ancak, bunların en kullanışlısı ve en çok tercih edilenleri. Şunlar:
Celtx: Celtx, yazılıma dayalı bir platform aynı zamanda bulut teknolojisidir. Celtx, 6 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en yaygın kullanılan betiklerinden biridir. Celtx bulut tabanlı bir yazılım olduğundan, hesaplara her yerden erişmeyi kolaylaştırır. Celtx, basit fikirleri harika planlara dönüştürmeye yardımcı olur. Ayrıca Celtx, oyun ve roman yazarları için de oldukça kullanışlıdır. Basit ve öğrenmesi kolay bir arayüze sahiptir. iPhone, iPad ve Android için Celtx mobil uygulamasıyla çevrimiçi veya çevrimdışı çalışabilirsiniz. Zengin bir metin düzenleyici modülü kullanır. Yönetmenlerin veya yazarların senaryodaki öğeleri göstermesine izin verdiği için çok değerlidir. Celtx Türkçe dilini desteklemektedir. Celtx, esnek şablonlar ve yazdırma seçenekleri için bir daktilo özelliğine sahiptir. Dezavantajı ise önceden ücretsiz olan bu programın artık ücretli olarak sunulmasıdır.
Sofokles: En eski programlardan biridir. En iyi yanı, karakterleri veritabanına aktarmasıdır. Bu, olayları konuma ve zamana göre bölerek anlatmanıza olanak tanır. Ayrıca detaylı istatistik ve raporlar hazırlamanıza yardımcı olur. Bu, hangi sahnenin oynanacağını, o sahnede hangi karakterlerin oynayacağını, her karakterin kaç kelimeye sahip olacağını ve ne zaman başlayacağını tek bir tıklamayla bulmanızı sağlar.
Microsoft Word: Diğer programlara alışamayan ve Word kullananlar için güzel bir alternatif. Bu, basit ve kolay senaryo yazmak isteyenler için harika. Hem Amerikan hem de Fransızca komut dosyaları oluşturulabilir.
WriterDuet: Farklı gereksinimleri karşılayan bir programdır. Yazıma ek olarak, oyun oynarken ve film izlerken de kullanılır. Bu, gerçek zamanlı yazıma ihtiyaç duyan senaristler için düşüncelerinizi hemen yazmanın harika bir yoludur. Birden çok tarayıcı, mobil cihaz vb. destekler. SSL sertifikası ile tam entegredir. Google Drive, iCloud’unuzu ve sisteminizi yedeklemenizi sağlayan bir uygulamadır. Yaptığınız tüm ayarlamaları izlemenizi sağlar. Dezavantajı, çevrimdışı çalışmanıza izin vermemesidir. Ayrıca 3 kez ücretsiz senaryo oluşturmanıza olanak tanır. Daha fazla bilgi için ücretli bir aboneliğe ihtiyacınız var.
Movie Magic senaryo yazarı: Bu, senaryo yazmayı hızlandıran bir programdır. Kullanımı kolaylaştırmak için ücretsiz çevrimiçi videolar sunar. Bu, film endüstrisi için en iyi programlardan biridir. Senaryoları mevcut standartlara göre otomatik olarak biçimlendirmek için çalışır. Bu, gerçek zamanlı olarak çalışmanıza izin verir. Ayrıca karakterleri ve yerleri işaretlemenizi sağlar. Bu, profesyonelce hazırlanmış şablonları kullanmanızı sağlar. Özel bir yapısı vardır.
Fransız formata sahip örnek senaryoyu indirmek için bu bağlantıya basabilirsiniz. Hababam Sınıfı Askerde Fransız Format Senaryo
