Komedyen Nasıl Olunur? Stand-Up Gösterisi İçin Tavsiyeler

Eğer komik biri olmak için bu yazıyı okuyorsanız gösteri dünyasında pek şansınız olmayabilir. Çünkü, komik biri olmak doğuştan gelen bir yetenektir. Bu yetenek, düşünceleri ifade etme şeklini doğrudan etkilemektedir. Komik olan birine genellikle komedyen yakıştırması yapılsa da bir komedyenin komik olmak dışında bazı önemli özelliklere sahip olması gerekir. Bu nedenle, komik olduğu düşünülen her bireyden, iyi bir komedyen olması beklenemez.

Stand-up Gösterisine Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler

Öncelikle, stand-up gösterisinin bir tiyatro oyunundan farklı olmadığını bilmelisiniz. Gösteriyi, tek oyuncudan oluşan bir tiyatro oyununa benzetmek pek yanlış olmaz. Sahneye çıkan herkes, aslında tek kişilik bir tiyatro oyunu performe eder. Bu nedenle sergilenen performanstaki önemli şeyler, sadece anlatılan şakalardan ibaret değildir. Dış görünüş, doğru yaş, diksiyon, ses tonu, jest ve taklit yeteneği de sahne performansının önemli parçalarındandır ve bu özelliklerden birkaçına sahip olmak sizi iyi bir komedyen yapacaktır. Ayrıca sahnede çok hareket gerektiren hallerde, kilo ve kıyafet gibi faktörler de önemli hale gelmektedir.

Motivasyon ve Tamperaman Seviyesini Koruyun

Güçlü bir motivasyon ve yüksek sahne enerjisi (tamperaman), gösteri performansının kalitesini doğrudan etkileyen kavramlardır. Yetenekle elde edilemediği için, doğuştan gelen bir motivasyon duygusuna sahip olmanız pek olası değildir. Ancak, komedyenin kişiliği gereği yüksek enerjiye sahip olması; utangaç eşiği ve paniği azaltacağı için, motivasyon yükseltecek ve sahne performansını daha başarılı hale getirecektir. Eğer kişiliğiniz bu yönde değilse, motivasyonunuzu yükseltecek bir unsur bulmanız gerekebilir.

Sahne performanslarında tanımadığınız birçok insanla baş başa kalacaksınız ve eğer gösteride yeniyseniz vücudunuzun stres oranını hızla yükselecektir. Stresin yüksek olduğu bir performansta; ağız kuruluğu, unutkanlık, suskunluk, baş dönmesi ve kekelemeler görülmeye başlar ve seyirciden reaksiyon alma kaygısı içine düşersiniz. Bu durumun önüne geçmek sadece yüksek motivasyonla mümkündür. Gösteriye başlamadan hemen önce su içmek, derin nefes alıp vermek veya vücuda kafein almak stresinizi azaltabilir. Geçtiğimiz dönemlerde, ünlü komedyenlerin sahneye çıkmadan önce Pervitin hapı kullandıklarına yönelik haberler yayılmaya başlamıştı. Pervitin ismine sahip “cesaret hapı” olarak da isimlendirilen bu ilaç yüksek oranda metanfetamin içerdiğinden, kişiye kısa süreli bir özgüven patlaması yaşatıyor ve gösteri boyunca hiç bitmeyen bir enerji sunuyordu. Kişide, uzun dönemde ciddi zararlar oluşturduğundan ilacın dağıtımı yasaklandı. Motivasyonun sağlanması için kullanılan takviye edici kimyasallar sizi başarıdan çok, başarısızlığa götürecektir. Bu nedenle doğal bir motivasyona sahip olmanız önemlidir. Eğer bir motivasyonunuz yoksa, sahnede bulunmak size göre olmayabilir.

Seyirci Psikolojisini Ölçün

Seyircinin psikolojisi, yaş ortalamaları, yediği ve içtiği şeyler, dış görünüşleri ve giydiği kıyafet tarzlarıyla ölçülebilir. Bu nedenle, bir yerde sahneye çıkacaksanız, sahneye çıkmadan bir haftalık süreçte gelen seyircileri analiz edin. Stand-up komedyenlerinin büyük çoğunluğu, “anormal insanlar arasındaki normal insan” karakterini canlandırır. Sizin sahnedeki karakteriniz farklı olabilir. Kendi karakterinizi bulun. Bir karakteri canlandırırken “utanç eşiği”, “sahne korkusu”, “alınganlık” gibi bazı duygulanırız açığa çıkıyorsa bunları hemen bastırmalısınız. Komedyen olmak istiyorsanız, sahnedeki kişiliğinizle, gerçek hayattaki kişiliğinizin aynı olması gerekmez. Günlük hayatınızda çok alıngan veya hemen kırılan bir yapınız varsa, bu durum başarılı olmanıza büyük bir engel olabilir. Bir komedyende olması gereken en önemli özellik, kendine güvenidir. Komedi tarihindeki en komik sahneler aynı zamanda en aşağılayıcı olanlardır. Gerçek bir komedyen, gerekirse çıplak şekilde sahneye çıkma özgüvenine sahip olmalıdır. Bu nedenle dışardan nasıl göründüğünüzü (utanç duruma düşmek gibi) önemsememelisiniz. Bir tiyatro oyuncusu gibi, sanki bir rol canlandırıyor olduğunuzu düşünmelisiniz. Canlandırdığınız karakteri seçerken özenli davranmak gerekir. Gösteriye yeni başlayan biri, “anormal insanlar arasındaki normal insan” karakterini canlandırırsa veya büyük oranda bir yaş farkına sahip olursa, seyircinin sizi ciddiye alma olasılığının azalması ve size antipati duymaya başlaması muhtemeldir. Bu nedenle, yeni gösteri yapmaya başlayan biri, “toplumdaki acemi” karakterini canlandırması ve orta yaşlarda (25-45) olması en verimli performansı sergilemesine olanak tanır. Toplumdaki acemi karakteri genellikle kendini aşağılayan bir karakterdir ve toplumu, kendinden üstün gösterir. Anormal insanlar arasındaki normal insan karakteri ise, kendini üstün tutarak toplumu veya diğer insanları aşağılar. Herkesi anormal olarak niteler.

Hedef Kitlenizi İyi Analiz Edin

Her meslekten ve her yaştan insan seyirciniz olabilir. Bu durumda anlattığınız şeylerin niteliği, komik olmanızda kritik bir noktadır. Son dönemlerde başarılı bulunan komedi dizileri ve güldürü programlarının izleyici kitlesine bakılırsa genel bir kesime sahip oldukları görülebilir. Durum böyleyken, çok niş bir konuda şaka üretmeniz, seyircinin tepkisiz kalmasına sebep olabilir. Bu nedenle genel profile yönelik şakalar üretmeniz daha olumlu karşılanır. Bu aşamada, seyircinizin profilini iyi analiz etmelisiniz ve seyirci profiline göre şakalar üretmelisiniz. Eğer her yaş grubundan insanın yer aldığı bir seyirciye gösteri sunuyorsanız, şakalarınızı iki bölüme ayırın. 20 yaş altı ve 50 yaş üstü insanları ilgilendirebilecek şakaları daha nadir şekilde genel şakaların arasında kullanın.

Seyirci Profili Belirleyin ve Profile Şaka Üretin

Kalabalık ve rastgele insanlardan oluşan bir topluluğu güldürebilmeniz için, genel kesime yönelik şakalar üretmeniz büyük öneme sahiptir. Bir kişi şakanızı anlar ve gülerse, bu duruma tamamlayıcı iletişim denilmektedir. Onları, toplumun büyük bir kısmını ilgilendiren olaylara değinerek yakalayabilirsiniz. Başarı oranı yüksek konular ve en sık işlenen kategoriler; askerlik, okul, toplu taşıma, ölümden sonrası gibi, her kesimi ilgilendiren konulardan oluştuğu görülmekte. Ancak bu konular, popüler komedyenler tarafından oldukça fazla işlendiği için güldürü etkisi bir kıyaslama haline girerek etkisini kaybedebilir. Her kesimi ilgilendiren, farklı ve benzersiz konuları bulmanız avantajınıza olacaktır. Örneğin, doktorluk mesleğine ait en komik olayları, sadece bir doktorun yaşamış olması muhtemeldir. Sadece doktorlardan oluşan bir seyirci kitlesine, bir doktorun şaka üretmesi tamamlayıcı iletişim kurulmasını sağlar ve şakanız net şekilde anlaşılır. Aynı şekilde; polis, avukat, oto tamirci vb. bir meslek grubuna ait bir işte ne kadar fazla zaman geçirilirse, absürt olaylarla karşılaşılma olasılığı artacaktır. Bu nedenle, polisleri konu edinen bir şakayı en iyi bir polis üretebilir.  Sadece bir doktor tarafından anlanabilecek ve komik bulunacak bir şaka malzemesinin, sıradan bir vatandaşı aynı oranda eğlendirmesi beklenemez. 

Anlatmaya Değer Bir Olaydan Şaka Üretin

Gösterinizdeki ilk üç şaka çok önemlidir. Eğer ilk üç şakanın birinden seyirciden reaksiyon alamazsanız durumunuz kötüye gidecektir. Gösteriniz; bilim kurgu severler, esnaflar, öğretmenler gibi tek bir kitleye hitap ederse, bu kitle dışındakiler gösteriden kopmaya başlar. Türkiye’de yapılan komedi gösterileri dikkatle incelediğinde genel kitleyi ilgilendiren konuların anlatıldığı görülmektedir. Ölümden sonrası, hastane anıları ve askerlik anıları gibi. Ayrıca dini ve etnik topluluklara yönelik esprileri seven kadar sevmeyen sayısı da fazladır. Bu durumda esprinizi yaparken itici duruma düşmemek için, bir taraf belli etmemelisiniz. Seyirci kitlenizi belirlediyseniz, onlara anlattıklarınızdan bir ders çıkarabileceği ve gerçekten de anlatmaya değer olaylardan şaka üretin. Sosyal medya gönderilerinden türetilmiş veya fıkralardan türetilmiş şakaları çoğu seyirci sevmez. Eğer şakalarınızın, bir fıkra veya sosyal medya gönderilerden türetildiği anlaşılırsa seyircide hızlı bir antipati oluşur.

Seyirciye Kendisini Anlatın

Çoğu insan kendisinin dışarıdan nasıl göründüğünü ve başkalarının onun hakkındaki düşüncesini merak eder. Bu durum neredeyse her insanda bulunan bir komplekstir. Komedyenlerin gizli anahtarı da bu komplekstir. Birisi, size kendinizi anlatırsa bu ilginç bir şekilde komedi unsuru haline gelir. Daha açıklayıcı olmak gerekirse; sürekli yaptığınız ama tasvir etmediğimiz şeyleri biri dile getirirse ilginç bir şekilde komedi unsuru haline gelir. Buna en iyi örnek Murphy Kanunları‘dır. Murphy kanunları insanların karşılaştığı olumsuzluklar için yazılmış bir listedir. Bu listedeki unsurlardan birine denk geldiyseniz, içgüdüsel olarak komik bulacaksınız. Bu listedeki birkaç madde şunlardır;

• Diş ağrısı gece ve tatil gününde başlar.
• Bankadan bir kredi almak için, önce o paraya ihtiyacınız olmadığını ispat etmeniz gerekir.
• Tıkanık trafikte diğer şerit her zaman daha hızlı akar.
• Duşa girip ıslandığında telefon çalar.
• Yanlış numara çevirdiğinde çevrilen numara kesinlikle meşgul değildir

Yeni Başlayanlar İçin Formüle Edilmiş Gösteriler

Anlatacak iyi bir hikayeniz yoksa formüle edilmiş yöntemlerle hikaye üretmeye başlayacaksınız. Bu yöntemlerden en önemlisi çevre gözlemidir. İnsanların sürekli yaptığı eylemleri dile getirmek ilginç şekilde eğlenceli karşılanır. Bu aşamada önceden de bahsettiğimiz gibi herkes tarafından bilinen genel kitleye hitap eden bir konu seçmelisiniz. Konu seçildikten sonra konunun olumsuz yönleri manipüle edilerek herkesin içinden geçirdiği ve yapmak istediği eylemler açığa çıkarılarak final yapılır. Örnek vermek gerekirse, toplu taşıma araçları. Genel kitle toplu taşıma araçlarını kullanmıştır. Seçilen hikayenin ana konusu toplu taşıma araçlarıdır. Minibüs buna iyi bir örnek olabilir. Toplu taşımanın olumsuz yönleri; kalabalık olması, inmek için bir durağa denk gelinmesi, bu araçtaki insanların ortalama davranışları. Bu formülle gösteri yazmanız için çok sosyal biri olmalısınız. Çok fazla insan gözlemlemiş ve ortam gezmiş olmalısınız. Aksi halde özgün içerikler üretmeniz çok zordur.

1-) Bir Unsur Seç> 2-) Unsurun Olumsuz Yönlerini Söyle> 3-) Neden Olumsuz Olduğunun Saçmalığını Söyle> 4-) Aslında Olması Gerekeni Söyle> 5-) Ders Niteliğinde Bir Mesajla Final Yap>

Salonun Nabzını Tutun

Hiç çekim hatası izlediniz mi? Hatalı repliği söyleyen kişi genelde güler ve diğer kişilerde gülmeye başlar. Bu çekim hatalarını siz de izlerken bir anda istemsizce gülmeye başlayabilirsiniz. Sebebi nedir? Dakikalarca gülen birini de seyrettiğinizde kendinizi gülerken bulabiliyorsunuz. Ortada komik bir şey olmasa bile. İnsan psikolojisi gülen biri karşısında gülme eğilimindedir. Bu nedenle sitcom yapımlarında espri sonrası kahkaha efekti konulmakta ve izleyicinin nabzı tutulmaktadır. Bu yöntem yeni gösteriye başlayan kişileri motive etmek için uygulanıyor. Ancak bu konuda anlayışsız ve somurtkan kişilere de gösteri yapacağınız için, seyirciler arasına önceden anlaştığınız kişilerle gülme eylemleri gerçekleştirmeyi planlayın. Seyirciler arasında yayılmış şekilde gülen kişiler salonda diğer kişilerin de gülmesini sağlayacaktır. Gösteriyi düzenleyen işletme sahipleri bu yöntemi sıklıkla kullanmaktadır.

Figüran Kullanın ve İnteraktif Olun

Canlı gösterilerin çoğunda, seyircilerden birine atıfta bulunmak ve onun üstünden şaka üretmek sıklıkla kullanılan yöntemlerdendir. Bu sebeple, kurgu seyirciler ön sıraya oturtulabiliyor. Kurgu seyirciler, hem çok fazla güler ve salonun nabzını tutar, hem de aşağılanmak için zaten önceden seçilmiş kişilerdir ve görevleri budur. Önceden ayarlanmış kişilere ağır şakalar yapılması, 50 kişilik salonda, 49 kişiyi güldürmekte garanti bir yöntem sağlar. Ayrıca, seyircilere soru-cevap yapılması veya önceden ayarlanmış seyirciler dışında interaktif sorular sorulması konu geçişleri için kullanılan bir yöntemdir. Soru-cevap şeklinde ilerleyen gösterilerde seyircinin ne söylediğinin önemi yoktur. Sadece cevap alınır, kısa bir şaka yapılır ve diğer konuya geçilir. Rastgele seçilen bir seyirciye soru sorulması kalan 49 kişinin de gösteriye bağlı kalmasını sağlar ve “”acaba bana da bir şey soracak mı?” şeklinde gösteride takip refleksi oluşturur.

Şimdi ajansımıza katılarak oyunculuk dünyasına ilk adımınızı atabilirsiniz. Başvuru için bu bağlantıya tıklayınız. Instagram’dan mesaj göndermek için @aremcastajans adresini kullanın.