Everyman Nedir? Senaryoda Kullanımı Nasıldır? Örnekleri Nedir?

Everyman (Sıradan bir insan) anlamına da gelen, senaryo hazırlanırken karakter profilinin oluşturulma evresinde kullanıp kullanılmayacağına karar verilen, insan profillerini temsil eder. Everyman profilindeki karakterler, çevrenizde olan ve sıklıkla karşılaşılan tipler referans alınarak tasarlanır. Senaryo metinlerinde, sıradan insan profillerini kullanmanın birçok farklı sebebi vardır. Bir karakterin, sıradan bir insan profiline sahip olması, yaşayacağı olayları da sıradan yapmaz veya senaryo boyunca sıradan biri olarak davranması gerekmez.

Seyirciler, bir filmi izlediğinde ekranda gördüğü karakterle ister istemez empati kurar. İzlediği sahnede, kendileri olsaydı, ne yapacağını düşünür veya oyuncunun söylediği lafların yerli yerinde olup olmadığını analiz eder. Bu gibi duygusal etkileşim, filme olan bağlılığı etkilemekte en önemli faktör haline gelir. İzlenen yapımda, seyircinin duygularını oyuncu da dile getirirse filme karşı beğeni otomatik olarak oluşur. Empati kurulması için, kullanılan sıradan insanların profilinde olmanız gerekmez. Bu insanları gözlemlemek de empati duygusunu arttırır.

Everyman, Neden Kullanılır?

Everyman karakterler kullanmanın, seyirci için empati yaratmasından bahsetmiştik. Ancak bunu nasıl sağlıyor? Bu biraz farklıdır ve kişiden kişiye göre etkisi değişmektedir. Birkaç örnek vermek gerekirse, bir uzay sahnesinde astronotla empati kurmanız çok zordur. Çünkü, çevrenizde astronot olan birine denk gelmeniz neredeyse imkansızdır. Bu nedenle, uzay sahnelerinde kendinizi bir astronot olarak düşünmekte güçlük çekersiniz. Uzay mekiğinin kurallarını bilemez, yer çekimi olmayan bir ortamda bulunmadığınız için empati kurmakta zorlanırsınız. Ancak, bir öğretmenin yer aldığı sahneyi izlerken durumlar farklıdır. Eğer okulda eğitim gördüyseniz, öğretmenleri gözlemlemiş olursunuz veya bir öğretmenseniz güçlü bir empati oluşturursunuz.

Bu teknikle herkesin empati kurabileceği bir karakter oluşturmak zor olduğundan, genel olarak insani duygular yönünden empati kurulması için senaryo geliştirmesi yapılır. Kesin şekilde, izlenen bir karakterle empati kurma gibi bir zorunluluk yoktur ancak, bu durumda hikayeye bağlılık azalacağından, tasarlanan kurgusal karakterlerin zor duruma düştüğü, korku anları için empati yaratılır. Örneğin, köpek balığı kovalama sahnesinde, kimse bir köpek balığı tarafından kovalanmamıştır. Bu durumda filmde empati kurulması için; su altında nefessiz kalmak, herhangi bir hayvan tarafından kovalanmak (köpek vs.) gibi benzer hislerin yer aldığı önemli sahneler yazılır.

(Empati kurulması için, kullanılan sıradan insanların profilinde olmanız gerekmez.) demiştik. İşte bu noktada çok sinsi şekilde, empati kuramayacağınız karakterler için karakterlere profil kazandırılır. Örneğin, bir çok izleyici yaşlı bir dedeye sahiptir, aile içi kavgalara şahit olmuştur, evi geçindirmek için güçlü olan kişinin çalışması gerektiğini bilir, geçinmek için işinden ayrılmaması gerektiğini bilir, ev işleriyle ilgilenecek birinin olması gerektiğini bilir, çocuklarına karşı sorumlulukların olduğunu bilir vb.. Tüm bu günlük hayatta karşılaşılan sıradanlıklar 2017 tarihli LOGAN filminde, karakterlerin Everyman’e dönüştürülmesiyle kullanıldı. Üstelik, bu filmin ana ve yan rollerinde süper güçleri olan karakterler yer alıyordu.

Professor Charles Xavier, yaşlı, bakıma muhtaç, hem hasta ve ilgilenilmesi zor hem de ölümü umursamayan (dede veya baba) profili üzerine kurulmuştur.

Logan, şofördür. Ailesini geçindirmek için çalışması gereken bir baba veya koca. İşi onun için değerlidir. Arabasına zarar geldiği işten kovulma endişesine sahiptir. Bu durum içinde birçok seyirci var. Logan ile empati kurabilen kişi sayısı bu nedenle çok yüksektir. Bir çalışma saatinde, parti için şımarık zengin kişileri arabayla taşımak zorunda kalıyor. Her ne kadar bu durumdan hoşlanmasa da işine devam etmesi gerektiğini biliyor.

Caliban, anne, evli olunan eş, kız arkadaş gibi bir profil üzerine kurulmuştur. Logan ile karı koca gibi tartışıyor. Ev işlerini yaptığından bahsediyor (çamaşırları katlamak vb.). Logan’ın sürekli içki içmesinden yakınıyor, sanki evli bir çiftin tartışma sahnesi gibi çekilmiş.