Bir sinema filmi, onu nasıl ve hangi açıdan anlatmak istediğinizle ilgili bir hikayedir. Bir hikayeyi farklı şekillerde anlatabilirsiniz. Örneğin 2002 yapımı Batyr filminde, film boyunca karakterlerin olayları nasıl algıladığını açıklayan ve farklı fikirleri analiz eden üç farklı yorum kullanıldı. Bu anlatı yapısında yazılmış birçok makale bulunmaktadır. Üç perdeli yapı adından da anlaşılacağı gibi üç ayrı bölümden oluşur. Birinci perdede karakterler ve bir hikâye anlatılır, ikinci perdede hikâye büyür, gelişir ve çözülmeye başlar, üçüncü perdede ise tam bir çözüme ulaşır ve sona erer.
3 perdeli yapı veya daha eski atası olarak bilinen 5 perdeli yapı günümüzde en sık kullanılan tekniklerdir. Günümüzde kullanmalarına rağmen aslında on binlerce yıldır insanlık kültüründe var olan şeyler. Tarihte hikayeler anlatılmaya başladığından beri 3 perdeli ve 5 perdeli yapılar zaten kullanılıyordu. Sinemada en yaygın kullanılan teknik 3 perdeli yapıdır. Peki ne demek bu 3 perdeli? Hikayemizi aslında üç parçaya bölüyoruz. Giriş, gelişme ve sonuç. Çocukluğumuzdan beri hepimiz bunu duyuyoruz. Hangi senaristin kitabını okuduğunuza bağlı olarak bu bölümlere farklı isimler verilebiliyor. Bu üç perdeli yapıda kendi içinde küçük yapılara bölünerek hikayeyi başlangıçtan sonuca ulaştırıyor. Beş perdeli yapıda, üç perdeli yapının ortasından bölünerek üç yerine beş parçaya bölünmesinden oluşuyor. Tabii ki bu üç perdenin yanında İngilizce inside dediğimiz belli başlı noktalar da var. Yani bu noktalarda da seyirciyi senaryoya ve hikayeye daha çok bağlayan bölümler.
Giriş Perdesi
Giriş perdesinin. İlk 10 15 dakikasında genelde exposition dediğimiz karakterleri ve çevreyi tanıdığımız kısmı inceleriz. Daha sonra buraların ortalarına doğru hikayemiz oluşmaya ve karakterimizin motivasyonunu öğrenmeye başlarız. Karakterler Niçin bu eylemleri yapıyor? nereye gitmek istiyor? ve ne olmasını istiyor? Tam bu kısımda ikinci perdeye geçmeden önce ilk senaryo noktamız ilk (pilot Point)’imiz gerçekleşir. Buna (Hook) yani kanca da denir. Bu aşamada seyirciyi hikayeye bağlamak (kancalamak) amaçlanır.
İkinci Perde
İkinci perdenin tam ortasında bir çizgi koyduğumuzda buna da orta nokta diyoruz. Orta noktada da yine senaryoyu artık hikayenin geri kalanına ve sonuca bağlayacak olan bir olayın gerçekleşmesini bekleriz. Bu, çok büyük olmayan bir olay da olabilir. Çünkü hemen üçüncü perdeye geçmeden önce esas (main incident) dediğimiz ikinci senaryo noktamız gerçekleşecek. Bundan hemen önce bir küçük olayın daha gerçekleşmesini mutlaka bekleriz.
Üçüncü Perde
Üçüncü perdeye geçmeden önce de diğer bir pilot point gerçekleştikten sonra üçüncü perdeye yani hikayenin ve aksiyonun patlak verdiği noktaya ve ondan sonra yavaş yavaş katastrof olarak geçen, sonuca ve hikayenin bağlanmasında ek bir senaryo (plot twist) dediğimiz senaryo döngüsünü görürüz. Buradan sonra hikaye sonlanır.
